De reis van leren.

De wetenschap en filosofie van het leren gaat ons nauw aan het hart want: leren is moeilijk.

Ik als autodidact en Tomi als structuur-mens botsen vaak in onze leerstijlen, maar door het “leren over leren” willen we naar elkaar toe groeien in kennis en benadering.

No School

Enkele weken terug kwam het boek ‘No School Manifesto’ in mijn LinkedIn tijdlijn voorbij. Als inherent schoolverlater word ik altijd enthousiast van de boodschap dat we school niet nodig hebben. Immers iedereen hoort graag hoe zijn slechte keuzes worden goedgepraat.

Dat goed praten werd ik helaas in teleurgesteld, No School pleit namelijk absoluut niet voor het afschaffen van scholen maar voor het hervormen van het school systeem. 

No School (door mij vrij vertaald als Niet School) is een beweging van progressieve mensen in en buiten het onderwijs die zien dat het onderwijs toe is aan verandering. Met hun manifest hopen zij een eerste golf van verandering te creëren in het bestaande systeem. 

Wat wil No School dan bereiken?

Het manifest begint met een filosofische vraag “Wat is leren en wat is school?”.

Binnen het boek wordt er beschreven dat er geen “baas” van het leren bestaat en dat er niet één manier is van leren. Leren is simpelweg het vormen van verbindingen in je hersenen en een school moet een plek zijn die dat aanjaagt. Maar als leren dan zo breed uitgevoerd kan worden, waarom is ons schoolsysteem dan zo strak ingekaderd?

De pijlers

Het boek noemt 3 centrale pijlers van No School. Deze pijlers benoemen de huidige realiteit van het onderwijs en daaropvolgend hoe No School het graag anders wil zien.

‍

1. Een coöperatieve vorm van leren in plaats van een competitieve vorm van educatie.

Door het constant meten van prestaties worden we gedwongen om met elkaar in competitie te gaan in plaats van samen te bouwen aan onze leertrajecten. De leraar moet naast de leerlingen gaan staan en niet enkel informatie over brengen maar de regisseur worden van je educatieve reis.

‍

2. Een eco-centrisch en creatief perspectief op educatie als antwoord op een egoïstische definitie van creativiteit.

Creativiteit staat centraal in No School maar niet de ouderwetse definitie van creativiteit. No School definieert creativiteit als een natuurkracht waar we als mensen gebruik van kunnen maken in plaats van een kracht die uit de mens ontstaat. Alles in deze wereld maakt gebruik van creatieve krachten waar wij op in kunnen haken. Deze nieuwe definitie vraagt ook direct meer verbondenheid met onze omgeving en de natuur.

3. Een open en non-reductionistische vorm van leren versus ouderwetse reductionisme pedagogische modellen.

Het ontwikkelen van echte creatieve pedagogiek waarin een organische relatie tussen het universum, de gemeenschappen en het individu centraal staat (non-reductionistisch). Onderwijs als een individueel leerproces.

‍

Wat betekent dat praktisch?

Deze pijlers wekken natuurlijk vragen op. Hoe moet zo’n school systeem er dan praktisch uitzien? Het manifest geeft hier op een slimme manier antwoord op en brengt zijn eigen boodschap in de praktijk. In plaats van het antwoord voor te kauwen neemt het ons mee in een serie essays. Deze essays schetsen een nieuwe wereld met interessante ideeën. Zo ontstaat in je onderbewuste langzaam het inzicht dat het kan en hoe dat dan moet. Graag pik ik een paar van deze essays voor jullie er uit om samen te verkennen.

Expedition - Expeditie (Ron van Hal)

Ron van Hal beschrijft prachtig in zijn essay dat leren niet iets is wat ophoud. Het is een reis, een expeditie waarvan de bestemming er niet toe doet. Door het aanjagen van nieuwsgierigheid leer je van elk pad dat je bewandeld. No school moedigt zijn studenten aan om hun eigen expeditie vorm te geven. Samen met hun leraren stippelen ze een tocht uit die vele verschillende ideeën en filosofieën onderzoekt. Tijdens de reis ontdek je langzaam maar zeker steeds meer over je bestemming.

Industry - industrie (Jan Erik Fokke en Josine Neyman)

De basis van innovatie en verandering ligt bij de start-ups en de creatieve broedplaatsen. Het ligt bij de ondernemers die niet alleen creatief denken, maar ook creatief handelen. Daarom kan je niet leren in een geïsoleerde omgeving zoals school, maar moet je midden in de samenleving staan.

Dit essay schetst de ervaringen van Sharon van de Most, die tijdens een verjaardag geklaag opving van een groep vrouwen. Ze hadden het over orthopedische schoenen en hoe on-elegant ze waren; zo startte haar reis. Ze deed werkervaring op over de productie van schoenen, daarna leerde ze over kwaliteit bij een maatwerk schoenen atelier. Zij kreeg de vrijheid om te ontdekken in samenwerking met haar omgeving en innoveerde.

Spaces - Ruimtes (Selma Jonkers en Jeanny Kaethoven)

Creativiteit kan je trainen. Door het aangaan van experimenten stimuleer je je eigen creativiteit en je eigen zelfverzekerdheid. Als je dan gaat geloven in je eigen creativiteit gun je jezelf ook de ruimte om fouten te maken en creatieve risico’s te nemen. Zo kom je in positieve spiraal van verbetering. Een randvoorwaarde hiervan is ruimte. Een plek in verbinding met een creatieve gemeenschap waar leren, werken, spelen en leven door elkaar heen lopen. Een plek die je kan bezetten en eigen maken, waar je jezelf kan tentoonstellen zonder neergehaald te worden.

Deze gemeenschappen kunnen ook weer onderling verbindingen aangaan en co-creatie stimuleren.

Maak fouten, pak ruimte, blijf leren.

No School omschrijft veel wat je onbewust al weet, maar het zet je aan om juist bewuster om te gaan met leren. Het is immers cruciaal in onze tijd om jezelf te blijven ontwikkelen. Het laat zien hoe belangrijk het is om altijd vragen te blijven stellen, aan anderen en jezelf, om die ontwikkeling te stimuleren.

Tomi en ik zijn altijd heel streng naar onszelf en elkaar. Dat is ook logisch als je altijd allebei het allerbeste wilt. De belangrijkste boodschap die voor mij toch weer eens bevestigd werd door het lezen van No School is dat het toelaten van fouten en soms zelfs het opzoeken van fouten van extreem belang is. Je weet pas echt dat iets niet werkt als je het goed verkeerd doet. 

Fouten maken in experimenten drijft innovatie en voorkomt fouten wanneer je ze echt niet kan gebruiken. 

Hoe ga jij om met leren in je praktijk? En accepteer je jouw eigen fouten als leermomenten?

Wat is voor jou de definitie van creativiteit? En geloof jij ook dat het de kern vormt van ontwikkeling?